pup5eof. Vektör nedir? Vektör kavramının açıklaması, kullanımı, skaler ve vektörel büyüklükler ve özellikleri hakkında bilgi. VEKTÖR; Fizikte, ölçülebilen bir çok nicelik, bir sayı ve bir birimle tümüyle belli olur. Örneğin, Zeynep’in boyu 185 santimetredir dendi mi, bu nicelik hakkında tam bir bilgi edinmiş oluruz. 2 saatte 45 tane fizik sorusu çözdüm diyen bir öğrenci, yaptığı işin süresini ve miktarını tam olarak belirtmiş olur. Başka bir şey söylemesine gerek yoktur. Oysa, çocuğa çarpan otomobil 150 kilometre hızla uzaklaştı denince hemen ne tarafa gittiğini sorarız. Çünkü 150 kilometrelik hız, arabanın hareketini belirtmeye yetmemiştir. Araba, 150 kilometre hızla güneye doğru gitti dendiğinde ise hareket, değer ve yönü ile tam olarak belirtilmiş olur. Bir otomobile önce 500 Newton’luk çekme kuvveti, sonra da 500 Newton’luk fren kuvveti uygulanmış olsun. Bu iki kuvvet aynı şiddette fakat ters yöndedir. Yönleri farklı olduğu için de yarattıkları sonuçlar aynı değildir. Biri arabayı hızlandırır, öteki ise yavaşlatır. Demek ki, bir kuvvetin yönü değişince yarattığı olay da değişiyor. Bu nedenle, otomobile 500 Newton’luk kuvvet etki ediyor demek eksik bir bilgidir. Yarattığı olayı tam olarak anlayabilmek için kuvvet n yönünü de bilmeliyiz. Bu örneklerde olduğu gibi, bazı nicelikleri anlatırken yön de belirtmek gerekir. Bu nedenle de fiziksel nicelikleri yönlü ve yönsüz olmak üzere iki kümeye ayırmak olasıdır. SKALER BÜYÜKLÜK; Bir sayı ve bir birimle tümüyle belli olabilen niceliklere skaler nicelikler denir. Uzunluk, kütle, zaman, elektrik yükü, birer skaler niceliklerdir. Skaler niceliklerle aritmetik ve cebrin temel işlemleri olan toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri yapılabilir. VEKTÖREL BÜYÜKLÜK; Bir sayı ve bir birimin yanında yön belirtmeyi de gerektiren niceliklere vektörel nicelikler denir. Hız, ivme,, kuvvet, elektriksel alan, gibi nicelikler vektöreldirler. Herhangi bir vektörel nicelik, vektör denilen yönlendirilmiş doğru parçaları ile gösterilir. Matematikte, yönlendirilmiş doğru parçalarına vektör denir. Her vektörel niceliğin dört öğesi vardır. Doğrultu yön Şiddet ya da büyüklük Etki noktası Vektör denilen doğru parçaları, herhangi bir vektörel niceliğin şekille anlatımıdır. Bu nedenle bir vektör, vektörel niceliğin dört öğesini şekil üzerinde bize göstermelidir. Okun ucu, vektörel niceliğin yönünü, okun uzunluğu vektörel niceliğin büyüklüğünü, oku üzerinde taşıyan sınırsız doğru doğrultuyu, okun başlangıç noktası ise uygulama noktasını temsil eder. Yazılı anlatımda vektörel nicelikler çeşitli harf ve simgelerle gösterilirler. Vektörü anlatan harf ya da simgenin üzerine bir ok işareti konur, örneğin F gibi. vektörleri toplama Vektörel niceliklerle toplama, çıkarma ve çarpma işlemleri yapılabilir. Ancak bu işlemler geometrik işlemlerdir. Bu nedenle de aritmetik ve cebirsel işlemlerden oldukça farklıdırlar. Cebirsel işlemler, bazı özel durumlarda vektörlere uygulanabilir. Vektörlerde bölme işlemi henüz tanımlanmamıştır. Bu nedenle de bir vektörel nicelik diğer bir vektörel niceliğe bölünemez. Ancak değerleri ile bölme işlemi yapılabilir. VEKTÖREL NİCELİKLERİN ÖZELİKLERİ Yönü ve değeri aynı olan vektörlere eşit vektörler denir. Değerleri aynı, yönleri ters olan iki vektör, ters vektörler adını alır. Bir vektörün değeri aynı kaldığı halde yönü değişirse vektör değişmiş olur. Vektörlerin uygulama noktaları, yön ve değeri kadar önemli değildir. Yalnız kuvvet vektörlerinde önem kazanır. İki vektörün doğrultuları aynı olduğu halde yönleri ters olabilir. Oysa yönleri aynı olan vektörlerin doğrultulan farklı olamaz. Bu nedenle yön, doğrultuyu da kapsar. Yani bir vektörün yönü belirtilince doğrultusu da belirtilmiş olur. Sonuç olarak şunu diyebiliriz Vektörlerin dört öğesinden en önemli ikisi değer ve yöndür. Alinti Skaler büyüklük ile vektörel büyüklük arasındaki farklar nedir? Vektörel büyüklükler yönü,doğrultusu olan vektörel bir büyüklükler sadece nicelik olarak belirtilen ,uzunluk en basit skaler ve vektörel nicelik anlayışları onların doğada yaşayabilmeleri için gereklidir. Örneğin avcı hayvanlar, rüzgârın ve avının hızlarının büyüklüğünü ve yönünü göz önüne alarak hareket ederler. İnsanlar ise bu kavramları oldukça geliştirip bir araç gibi kullanmaktadırlar. Bu temel kavramların net anlaşılmamasından ortaya çıkan belirsizlik, ne yazık ki ders kitaplarında kendisini apaçık göstermektedir. Temel bilimlerin her alanında kullanılan bu kavramları ele alarak en iyi anladığımızı varsaydığımız bilgilerimizi sorgulamaya çalışalım. Aşağıda bazı ders kitaplardan, bu kavramlara ilişkin yapılan alıntılar sorunu ortaya koymamız açısından iyi birer örnek olacaktırlarOrta öğretim ders kitaplarından bir örnek; Lise 2 fizik ders kitabı 2004Sayısal değeri ile birimi verildiği zaman, büyüklüğü hakkında yeterli bilgiye sahip olduğumuz büyüklüklere skaler büyüklükler denir. ’ Büyüklüğü sayısal değeri, başlangıç noktası, doğrultusu ve yönü ile ifade edilen büyüklüklere vektörel büyüklük denir. ’Özel dershane kitaplarından bazı örnekler ; 1. Yeni öğretim sistemine göre 10. sınıflar için ÖSS Fizik kitabı Skaler büyüklük Büyüklüğü ve birimi olan niceliklerdir. ’ Vektörler Uygulama noktası, doğrultusu, yönü ve şiddetiyle belirlenen büyüklüklere vektörel büyüklük denir. ’2. Özel dershane kitabı 2005 Sayısal büyüklükler Bir sayı ve bir birim ile tanımlanabilen büyüklüklere denir. ’ Vektörel büyüklükler Bir sayı ve bir birim ile tanımlanamayan ayrıca yönlerinin de belirtilmesi gerekli olan büyüklüklere denir. ’3. Özel dershane kitabı yeni öğretim sistemine göre ÖSS Fizik 1999 Skaler büyüklükler Sadece sayısal bir değer ve birimle bilinebilen büyüklüklere skaler büyüklükler denir. ’ Vektörel büyüklükler Şiddeti yanında yönü, doğrultusu ve başlangıç noktasıyla belirlenebilen büyüklüklere vektörel büyüklük denir. ’4. ÖSS ve ÖYS için Fen bilimleri soru bankası 1997Hiçbir büyüklük veya fiziksel nicelik anlatılmıyor. Yalnızca sorular 4 yıllık lise programına göre, Fizik, Üniversiteye hazırlık, Okula yardımcı, Lise 1, 2006Skaler ve vektörel nicelikler anlatılmamakta, fakat doğal olarak, konu içinde için Fizik, Gettys, Keller, Skove çeviri-1993 Skaler büyüklükler Skaler, uygun bir birim ve tek bir sayı ile gösterilebilen bir niceliktir. ’ Vektörel büyüklükler Vektör, boyu büyüklüğü ve yönü olan bir niceliktir. Bir vektörü belirtmek için, birimi belirlenmiş bir sayıdan daha fazlası gerekir. ’Bazı kitaplarımızdan almış olduğumuz bu anlatımlarda skaler niceliklerin tanımları doğru ve birbirine benzer şekilde verilmektedir. Vektörlerin anlatımında ise dikkati çeken ortak özellik, büyüklük bazen yanlış olarak şiddeti şeklinde kullanılmakta ve yöndür. Üniversite ve bazı dershane kitaplarında ek olarak biriminin de olmasına işaret edilmektedir. Bu ifadeler doğru ama bazen gereğinden fazla ve bazen deeksiktir. Lise 2 fizik ders kitabında ise yönünün, başlangıç noktasının ve doğrultusunun bilinmesinin gerekli olduğu belirtilmiş ama biriminin olması vurgulanmamıştır. Diğer kitaplarda ise büyüklüğe ve yöne ilave olarak başlangıç noktası, doğrultusu gibi bazı ifadeler ve vektörel büyüklükler matematikte ve fizikte çok yaygın olarak kullanılırlar. “Büyüklüğün büyüklüğü” gibi garip bir ifade kullanmamak için, genel olarak, fiziğin iyi anlaşılmamasından kaynaklanan “büyüklüğün şiddeti” gibi bir ifade kullanılmaktadır. Matematikte, büyüklüğün sayısal değeri sadece büyüklüğü veya sadece sayısal değeri ifadeleri de yeter, fizikte ise fiziksel niceliğin büyüklüğü veya sayısal değeri ifadelerini kullanmak doğrudur, ayrıca biriminin olduğunu vurgulamaya gerek skaler sadece bir sayıdır. Matematikte ve fizikte skalerin ve vektörün tanımları birbirinden farklıdır. Ama bu farklılıkların belirtilmesi ile ilgili ifadeler ne ortaöğretim ne de özel dershane fizik kitaplarında yer almaktadır. Özellikle vektörler konusu ile ilgili kavramlar sadece ortaokulmatematiği seviyesinde verilmektedir. Fiziksel nicelikler ile ilgili kavramların anlatımlarında pek çok açıdan yanlışlıklar bulunmaktadır. Yanlış kavramlarla, hatalı anlatımlarla başlanan eğitim de ne yazık ki asla doğru ve iyi bir eğitim niceliklerin büyüklüklerin, ister skaler olsun isterse vektörel, birimleri vardır. Birimlerinin olması fiziksel nicelikleri birbirlerinden ayırır, skaleri vektörden değil. Bu yüzden fiziksel nicelikleri skaler ve vektörel diye ayırırken birimlerinin vurgulanmasına gerek yönü belirlenmiş bir doğru parçasıdır ve her niceliğin olduğu gibi doğru parçasının da bir büyüklüğü vardır. Bu nedenle bir vektörün büyüklüğünün ve yönünün verilmesi önem taşımaktadır. Yönü olan bir doğru parçasının, doğrultusunun vurgulanmasına gerek yoktur. “Doğrunun doğrultusu” yeni bir anlam taşımamaktadır. Skalerleri de sadece sayı ile değil, doğru parçaları gibi de ve trigonometride kullandığımız figürlerin kenarları, alanları, hacimleri çoğu zaman skaler nicelikler. Bazı kitaplarda karşılaşılan “vektörün başlangıç noktası” ifadesi ise, bir vektörel niceliğin bir başlangıç ve bir uç noktası olması ile kesin bir büyüklüğe sahip olduğunu bildirmek için kullandığından, vurgulanmasına gerek yoktur. Bu düşünce çerçevesinde vektörün başlangıç noktasının ayrıca belirtilmesi uç noktasından daha mı önemli olduğunu gösterir? Tabi ki kullanılan vektörler serbest ve ya uzayda taşınabilen vektörlerdir. Yani bu vektörleri kendisine paralel olarak uzayda istenilen yere taşımak mümkündür. Böyle vektörlerin boyutları ve yönleri aynı ise, bu vektörler eşit vektörlerdir. Fizikte ise hem serbest, hem kaydırılabilen, hem de bağlı vektörler kullanılmaktadırlar. Hız, ivme, yer değişme, kuvvet, kuvvet momenti, fırlama momenti, herhangi bir alanın şiddeti, her hangi bir fiziksel niceliğin akısı ve diğerleri… Örneğin hız, ivme ve akı özel durumlar dışında serbest ve farklı malzemelerden oluşan cisimlere uygulanan kuvvet ve onun momenti, fırlama momenti ve yer değiştirme serbest vektörler değiller. Örneğin cisme uygulanan kuvvet cismi deforme etmiyorsa ve parçalara ayıramıyorsa o ve onun momenti kaydırılabilen yalnız kendi doğrultusunda, her iki tarafa vektörlerdir. Deforme edici ve cismi parçalayabilen kuvvet ve onun momenti bağlı vektörlerdir. Örneğin kapılarımızı açıp kapatırken uyguladığımız kuvvetin kendisi ve momenti taşınabilen vektörlerdir, serbest değillerdir. Sıvıların her hangi bir kısmına uygulanan kuvvet her zaman bağlı vektör olarak alınır. Kaydırılabilen vektörler yalnız doğrultusu yönünde taşınabilirler. Böyle vektörlerin yalnızca etki yaptıkları yön önemli iken, bağlı vektörlerin ise hem yönleri hem de uygulandıkları nokta veya yer çok önemlidir. Vektörel niceliğin uygulandığı nokta ve vektörün başlangıç noktaları farklı şeylerdir. Bu fark ancak serbest, kaydırılabilen ve bağlı vektör kavramlarının incelenmesi ile anlaşılabilir ve genelde, ne yazık ki kitaplarımızda bu kavramlar hiç işlenmemektedir. Fizikte kullanılan vektörel niceliklerin bu tür farkları ortaokulda anlatılmalıdır, ama bunları üniversitelerimizin fizik bölümü öğrencileri bile doğrultunun veya paralel doğrultuların üzerinde bulunan vektörlere doğrudaş colinear vektörler denir. Aynı düzlemde veya paralel düzlemlerde bulunan vektörlere düzlemdeş coplanar vektörler denir. Vektörlerin birbiri ile çarpımı skalerlerlerin çarpımlarından çok farklıdır. Sıfırdan farklı değerleri olan skalerlerin çarpımı her zaman sıfırdan farklı olan yine bir skaler verir. Ama vektörlerin çarpımları bundan farklıdır. İki doğrudaş vektörün skaler çarpımlarının a b cosα büyüklüğü skalerlerin çarpımına benzer, vektörel çarpımlarının a b sinα büyüklüğü ise her zaman sıfıra eşit olur. Serbest düzlemdeş vektörleri de toplamak ve her iki türde çarpmak mümkündür. Ama serbest olmayanlar için bu işlemler her zaman mümkün eksensel sanki vektör ve polar her zaman gerçek olurlar. Biliyoruz ki Uzay koordinat sistemini 3 boyutlu Öklid uzayı üç bir- birine dik doğrultuları olan vektörleri temel alarak belirleyebiliriz. Uzayda polar açıların yönlerini belirlemek için sağ ve sol koordinat sistemleri seçilir. Sağ koordinat sisteminden sola veya tersine, soldan sağa geçildiğinde, polar vektörün yönü 1800 değişir. Örneğin açısal hız polar vektördür. Eksensel vektörlere örnek olarak uzay hızını ve yer değişimini gibi matematik iç çelişkisiz mantığa dayanan ve doğa bilimlerinin aracı olan bir bilimdir. Matematikte skaler ve vektörlere bağlı teoriler, yalnız fiziğin aracı olarak değil, çok daha geniş ve derin şekilde gelişmiştir. Vektörlerle çok sayıda ve çok farklı tür matematiksel analizler yapılmaktadır. Bu analizler de farklı tür vektörlerin özellikleri göz önünde bulundurarak, çizgiler çekilmeden, analitik metotlarla hesaplamalar yapılmaktadır. Biz burada Evrenin çok küçük parçası olan yaşadığımız uzaydaki Öklid vektörlerin bazı özelliklerinden konuştuk. Eğri uzayların geometrisi ve topolojisinde vektörlerin diğer özellikleri de kullanılarak hesaplamalar yapılmaktadır. Ama burada bizim amacımız ortaokul fiziğinde ki skaler ve vektör kavramlarının üzerinde durmak ve bu kavramlara bağlı olan uzantıları en fazla üç normal uzay, dört özel ve genel görelilikteki uzaylar ve altı istatistik fizikteki faz uzayı boyutlu uzaylar kullanılır ve bu uzaylarda genellikle skaler ve vektör alanlar incelenir. Skaler alanlar yöntemi ile incelenen konulara örnek olarak sıcaklık, yoğunluk, yalıtkanlık sabiti, kırılma indeksi ve diğer skalerlerin uzayda ki dağılımlarını ve zamana bağlı olarakdeğişimlerinigösterebiliriz. Vektör alanlarına gelince, akan hava ve sıvıların kendi veya içerdikleri parçacıkların hızlarının, herhangi bir kuvvet alanının elektrik, magnetik, gerilim ve diğerleri incelenmesini örnek olarak gösterebiliriz. Fizik, vektör ve skaler kavramları ve onlara dayanan matematik olmadan eğitimde vektörler konusu fiziğin, en kolay, her öğrencinin ve öğretmenin en iyi bildiği varsayılan konularından birisidir. Yazarlarımız kitaplarında en iyi bildiklerini elbette en iyi şekilde yazmak için çalışmaktadırlar. Üstelik en iyi ve kesin bilgilerimiz kitaplarda olanlardır. Bu yazıda ele aldığımız temel konularda en iyi bildiklerimiz’ yukarıda gösterdiğimiz gibi ise, diğer konular hakkında bildiklerimiz nasıldır? Özellikle kavramların kesin ve doğru bir şekilde anlatıldığı kitaplarımızın olmadığını bilgilerle çağdaş uygarlığı yakalamak ve Atatürk’ün gösterdiği hedefe ulaşmak için çabalıyoruz. Temel konular da bile eksikliklerimiz bulunmakta iken yüksek seviyede bilimsel çalışmalar için çabalamak elbette boşa olacaktır. Bu durum eğitim sistemimizin yeniden ve köklü olarak ele alınıp incelenmesini zorunlu kılmaktadır. Skaler ve vektörel büyüklük nedir? Skaler büyüklük, bir değer ve birim ile ifade edilir. Vektörel büyüklük, yön gerektiren büyüklüktür. Örneğin kütle skaler, ivme vektörel büyüklüktür. Skaler büyüklük Skaler büyüklük, bir değer ve birim ile ifade edilir. Cebirsel işleme tabi tutulabilen büyüklüklerdir. 2 kg elma + 3 kg elma = 5 kg elma Vektörel büyüklük Vektörel büyüklük, yön gerektiren büyüklerdir. Bir değer ve birimin yanında yön bilgisini de içerir. 3 km doğu + 4 km kuzey = 5 km kuzey-doğu Örnek Aşağıdaki tabloda skaler ve vektörel büyüklüklere örnekler verilmiştir. Skaler Vektörel uzunluk konum kütle yer değiştirme zaman ivme hacim kuvvet alınan yol hız güç basınç sürat Sık sık birbiri yerine kullanılsa da hız ve sürat kavramlarından hız vektörel, sürat ise skaler alana not bir sorunuz mu var? Kimya Bilimi 3 16 8 7 Temel ve türetilmiş büyüklük nedir? Tek başına ifade edilebilen büyüklükler temel büyüklüktür. Uluslararası kabul görmüş yedi temel büyüklük vardır. Temel büyüklük cinsinden ifade edilen.. Previous Next 0 0 0 0 Vücut simetrisi ne demektir? Vücut simetrisi, vücudun benzer parçalara ayrılabilmesini ifade eder. Doğada en çok karşılaşılan türleri radyal ve bilateral simetridir. 1 4 0 6 Klasik fizik nedir? Klasik fizik, görece büyük atomdan daha büyük cisimlerin ışık hızından çok daha düşük hızlardaki hareketlerini inceleyen Newton fiziği olarak da bil.. 39 188 75 8 Fiziğin alt dalları nelerdir? Fizik bilimi özel çalışma alanları ile yedi alt dala ayrılır mekanik, termodinamik, optik, elektrik ve manyetizma, atom fiziği, nükleer fizik ve katı.. Previous Next 0 12 5 5 Polar kovalent bağ nedir? Polar kovalent bağ, farklı tür ametal atomlarının ortaklaşa kullandığı elektronlara farklı çekim kuvveti uygulaması sonucunda oluşan pozitif ve negati.. 1 7 5 0 Koful nedir? Kofullar hücre içinde depolama ve madde taşıma ile görevli zarlı keselerdir. 0 19 4 7 İş nedir? Bir kuvvetin etkilediği cisim hareket ediyorsa kuvvet cisim üzerinde iş yapmış olur. 0 1 0 0 Wien kayma yasası nedir? Kara cisim ve bütün cisimler bütün dalga boylarında ışınım yaparlar. Fakat bazı frekanslarda daha fazla ışınım yapar. İşte, cismin sıcaklığı ile mak.. Previous Next Soru1. Aşağıdaki tabloda bazı fiziksel büyüklüklerin temel ya da tü- retilmiş, skaler ya da vektörel büyüklük özellikleri verilmişti1. Aşağıdaki tabloda bazı fiziksel büyüklüklerin temel ya da tü- retilmiş, skaler ya da vektörel büyüklük özellikleri verilmiştir. Fiziksel Temel ya da büyüklük türetilmiş büyüklük Kütle Temel Ağırlık Temel İvme Türetilmiş Sıcaklık Temel Enerji Türetilmiş Skaler ya da vektörel büyüklük Skaler Vektörel Vektörel Skaler Skaler Buna göre, hangi fiziksel büyüklüğün özelliği yanlış gösterilmiştir? A Kütle B Ağırlık C ivme D Sıcaklık E Enerji Oluşturulma Tarihi Ocak 26, 2022 0459Temel büyüklük, başka bir birime ihtiyaç duymadan ifade edilen birimdir. Fizik alanında 7 temel büyüklük bulunmaktadır. Bunların neler olduğunu ve hangi birimlere karşılık geldiğini detayları ile temel büyüklük şu isimlerle karşımıza çıkar Kütle, uzunluk, zaman, akım şiddeti ve sıcaklık, ışık şiddeti ve madde miktarıdır. Bunlar kısaca sembollerle ifade edilmektedirler. Temel Büyüklükler ve Birimleri Nelerdir? Temel büyüklüklere Uluslararası Birimler Sistemi SI tarafından evrensel semboller konulmuştur. Bunlar kolay biçimde ifade edilmelerine olanak sağlar. Bununla birlikte büyüklükler ve birimleri şu şekilde sıralanmaktadır Zamanın birimi saniye, uzunluğun metre, kütlenin kilogram, elektrik akımının amper, termodinamiğin sıcaklık olmaktadır. Madde miktarının mol ve ışık şiddetinin candeladır. Temel büyüklüklerin haricinde türetilmiş olanları da bulunmaktadır. Başka büyüklüklere ihtiyaç duyduklarından ötürü türetilmiş adını almaktadırlar. Bunlar kuvvet, ivme, hız, direnç, enerjidir. Temel Büyüklükler Vektörel veya Skaler Midir? Skaler ve vektörel büyüklükler fiziksel nicelikler bakımından ikiye ayrılırlar. Bu ayrım yön, büyüklük, doğrultu özelliklerine göre olmaktadır. Sayı ve birim kullanılarak ifade edilen büyüklüklere, skaler büyüklük denilmektedir. Vektörel büyüklük ise sayı ve birimin beraberinde yönün de belirtildiği büyüklüktür. Skaler büyüklükler kütle, hacim, zaman, enerji, sıcaklık, sürat, basınç, ısıdır. Vektörel büyüklükler ise kuvvet, hız, ağırlık, konum, yer değiştirme, ivme, tork, elektrik alan ve manyetik alandır. Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri Nelerdir? Vektörler yöne sahip büyüklüklerdir. Bu sebeple fizikte oklarla gösterilmektedirler. Bu doğrultuda karşımıza iki vektör çeşidi çıkmaktadır. İlki eşit vektör olmaktadır. Büyüklüğü, yönü, doğrultusu aynı olan vektörlere eşit vektör ad verilir. Vektör çeşitlerinden ikincisi zıt vektördür. Burada da doğrultu ve büyüklük aynıdır. Lakin eşit vektörden ayırıcı nokta, zıt yönde olmasıdır. Dolayısıyla zıt vektör adını almıştır. Temel Büyüklükler ve Ölçüm Aletleri Hangileridir? Fizik alanında büyüklükler, temel ve türetilmiş olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu alana ait tüm kavramlar, her iki büyüklük üzerinden tanım bulmaktadır. Temel büyüklüklerin bilinmesi önem taşımaktadır. Çünkü türetilmiş olanlar, temel olanlarından elde edilmektedirler. Temel büyüklüklere ait ölçüm aletleri şu şekilde sıralanmaktadır Kütlenin ölçüm aleti eşit kollu terazi olmaktadır. Uzunluğun ölçüm aleti metre, zamanın kronometre, sıcaklığın termometre, akım şiddetinin ampermetre, ışık şiddetinin fotometredir. Madde miktarına ait ölçüm aleti bulunmamaktadır. Temel büyüklükler için ölçüm aleti kullanmanın nedeni olmaktadır. Söz konusu büyüklüklerin ölçüm aletiyle ölçülmesi kolaylık ifade etmektedir. Türetilmiş büyüklükler için de özel ölçüm mekanizmaları kullanılır. Temel ve Türetilmiş Büyüklük Arasındaki Fark Nedir? Türetilmiş büyüklükler temel olanlardan elde edilmektedirler. En büyük fark buradan doğmaktadır. Temel büyüklük kendisi haricinde başka bir birime gerek duymazken, türetilmiş büyüklük duymaktadır. Türetilmiş olanlar tek başlarına ifade edilememektedirler. Bu yüzden onların birimlerinde birden fazla temel büyüklük kullanılır. Temel büyüklükler ise tek birimle anılabilmektedirler. Yukarıdaki durumu örnekle anlatmak daha aydınlatıcı sayılmaktadır. Örneğin zaman ve uzunluk birer temel büyüklüktür. Uzunluk metre ile zaman ise saniyeyle rahat biçimde ifade edilebilmektedir. Lakin hız denilen şey, uzunluğun ve zamanın birbirine oranlanması ile elde edilir. Bu sebepten dolayı hız, iki birimle anılmak zorundadır. Temel büyüklükler yöne sahip değillerdir. Bu yüzden 7 temel büyüklük de skaler büyüklüktür. Vektörel bir temel büyüklükten söz edilemez. Türetilmiş büyüklükler ise hem skaler hem de vektörel olabilmektedir. Örneğin hız vektörel bir büyüklük iken hacim skaler bir büyüklük olarak kabul edilir. Türetilmiş büyüklüklerin ölçüm aletleri de temel büyüklüklerden farklılık içermektedir. Örneğin arabanın ivmesi hızı ölçmekte iken dinamometresi kuvveti ölçmektedir.

vektörel ve skaler büyüklüklerin ortak özellikleri